Telefonlarımız Gerçekten Dinliyor mu?

Hepimiz en az bir kez şu tuhaf anı yaşamışızdır:

Bir arkadaşımızla sohbet ederiz, “tatil için Antalya mı Bodrum mu daha iyi?” diye konuşuruz… Dakikalar sonra sosyal medya akışında “Antalya Tatil Fırsatları” reklamı belirir.

Bu tesadüf mü? Yoksa telefonlarımız gerçekten bizi dinliyor mu?

Mikrofonlar Sürekli Açık mı?

Akıllı telefonlarımızdaki uygulamalar, “mikrofon izni” sayesinde seslerimizi dinleyebilecek teknik altyapıya sahip. Ancak Apple ve Google gibi şirketler, mikrofonun yalnızca “komut tetiklendiğinde” (örneğin “Hey Siri” veya “Ok Google”) çalıştığını iddia ediyor.

Fakat şu soru hep aklımızı kurcalıyor:

Eğer mikrofon sürekli açık değilse, biz konuştuktan birkaç dakika sonra karşımıza çıkan nokta atışı reklamları nasıl açıklayabiliriz?

Gerçek Dinleme mi, Veri İstihbaratı mı?

Uzmanlar diyor ki:

Bizi her an dinlemeye gerek yok. Çünkü zaten elimizde:

• Konum verilerimiz (nereye gittik, nerede ne kadar kaldık)

• Arama geçmişimiz (ne araştırdık, neyi merak ettik)

• Mesajlaşmalarımız (çoğu uygulama metadata topluyor)

• Alışveriş geçmişimiz (ne satın aldık, hangi siteye baktık)

Yani reklam algoritmaları, birkaç veri noktasını birleştirerek bizim aklımızdan geçenleri tahmin edebiliyor. Bu yüzden çoğu uzman, reklamların “dinlenerek” değil, “öngörülerek” karşımıza çıktığını söylüyor.

Gizli Skandallar ve İtiraflar

2019’da Facebook, kullanıcıların sesli mesajlarını “kalite kontrol” için insanlara dinlettiğini kabul etti.

Amazon’un Alexa cihazları, tetiklenmeden kayda geçtiği anlarla defalarca gündeme geldi.

2021’de bir güvenlik araştırması, bazı Android uygulamalarının mikrofon verilerini “arka planda topladığını” ortaya çıkardı.

Yani, resmi açıklamalar “dinlemiyoruz” dese de pratikte mikrofonların sandığımız kadar masum olmadığını görüyoruz.

Peki Biz Ne Yapabiliriz?

1. Uygulama izinlerini kontrol et: Mikrofonu yalnızca gerçekten ihtiyacı olan uygulamalara aç.

2. Arka plan çalışmasını kapat: Gereksiz uygulamaların arka planda veri toplamasını engelle.

3. VPN ve güvenlik uygulamaları kullan: Takip zincirlerini kırar.

4. Reklam kimliğini sıfırla: Hem iPhone’da hem Android’de bu mümkün.

Dinleniyor muyuz?

Gerçek şu ki, telefonlarımız çoğu zaman bizi dinlemiyor, ama dinleniyormuş gibi hissettiriyor. Çünkü elimizdeki veriler öylesine detaylı ki, şirketler bizi bizden daha iyi tanıyor.

Ama şu da kesin:

Mikrofonlarımızın kötüye kullanıldığı skandallar defalarca patladı. Yani, %100 güvende olduğumuzu söylemek mümkün değil.

Belki de bu yüzden sorunun cevabı şu olmalı:

Telefonlarımız bizi dinlemiyor… Ama biz zaten fazlasıyla konuşuyoruz.