Tekno Kütüphane: Temmuz 2023

28 Temmuz 2023 Cuma

Borsa Hisse Analiz Teknikleri Nelerdir?

Borsa hisse analiz teknikleri, borsada işlem gören hisse senetlerinin fiyat hareketlerini, işlem hacimlerini ve diğer piyasa verilerini kullanarak geçmiş trendleri analiz eden ve gelecekteki eğilimleri tahmin etmeye çalışan yöntemlerdir. Borsa hisse analiz teknikleri, yatırımcılara daha bilinçli kararlar verme ve riskleri yönetme imkânı sunar. Borsa hisse analiz teknikleri arasında en yaygın olarak kullanılanlar şunlardır:

1- Grafik Analizi

Bu teknik, hisse senedinin fiyat hareketlerini görsel olarak ifade eden grafikleri inceleyerek piyasadaki eğilimleri belirlemeye çalışır.

Grafik analizinde kullanılan veriler aşağıda sıralanmıştır.

Çeşitli grafik türleri (çubuk, mum, çizgi vb.),
Grafik formasyonları (üçgen, omuz baş omuz, bayrak vb.),
Destek-direnç seviyeleri gibi kavramlar kullanılır.

2- Göstergeler

Bu teknik, hisse senedinin fiyat hareketlerine ilişkin istatistiksel verileri hesaplayarak piyasadaki durumu ölçmeye çalışır. Göstergeler, fiyatın yönü, gücü, ivmesi, volatilitesi ve trendi gibi özelliklerini belirlemek için kullanılır.

En Önemli Göstergeler Şunlardır :

Göstergeler arasında hareketli ortalamalar,
RSI,
MACD,
Stokastik,
Bollinger Bantları gibi popüler olanlar vardır.

3- Şablonlar

Bu teknik, hisse senedinin fiyat hareketlerinin belli bir kalıp veya model izlediğini varsayar ve bu kalıpları tanıyarak piyasadaki eğilimleri tahmin etmeye çalışır.

Şablon analizinde kullanılan veriler aşağıda sıralanmıştır.

Fibonacci dizisi,
Elliott dalga teorisi,
Gann açıları gibi matematiksel veya geometrik temelli olanlar vardır.

Borsa Hisse Analizi Nasıl Olmalı?

Borsa hisse analizi, borsada işlem gören hisse senetlerinin değerini, performansını ve gelecekteki eğilimlerini belirlemek için kullanılan bir yöntemdir. Borsa hisse analizi yapmak, yatırımcılara daha bilinçli kararlar verme ve riskleri yönetme imkânı sunar. Borsa hisse analizi yapmak için iki temel yaklaşım vardır:

Temel Analiz
Teknik Analiz

1- TEMEL ANALİZ

Temel analiz, bir hisse senedinin gerçek değerini belirlemek için şirketin finansal durumunu, sektör trendlerini ve ekonomik koşulları değerlendirir. Bu analiz yöntemi şirketin gelir tabloları, bilançoları, nakit akışları ve yönetim politikaları gibi temel verileri kullanır.

Temel analizde şirketin büyüme potansiyeli, kârlılığı, rekabet gücü ve piyasa durumu gibi faktörler değerlendirilerek hisse senedinin değeri tahmin edilmeye çalışılır.

2- TEKNİK ANALİZ

Teknik analiz ise, bir hisse senedinin fiyat hareketlerini, işlem hacimlerini ve diğer piyasa istatistiklerini kullanarak geçmiş trendleri analiz eder. Teknik analiz grafikler, göstergeler ve matematiksel hesaplamalar gibi araçları kullanarak piyasadaki eğilimleri belirlemeye çalışır.

Teknik analizin temel varsayımı şudur:

Geçmişteki fiyat hareketleri, gelecekteki hareketleri tahmin etmede bir ipucu sağlayabilir.

Borsa hisse analizi yaparken hem temel analiz hem de teknik analiz yöntemlerinden faydalanmak önemlidir. Çünkü her iki yöntem de farklı açılardan hisse senedinin değerini ortaya koyar. Temel analiz ile hisse senedinin ne kadar değerli olduğunu, teknik analiz ile ise ne zaman alım veya satım yapılması gerektiğini belirleyebilirsiniz.

Otomobil Üretim Aşamaları Nelerdir?

Otomobil üretim aşamaları, otomobilin tasarımından satışına kadar geçen süreçleri kapsayan bir konudur. Otomobil üretimi, firmalara göre farklılık gösterebilir, ancak genel olarak şu altı aşamadan oluşur:

1- Pres Aşaması: Bu aşamada, otomobilin dış görünümünü oluşturan metal levhalar, özel kalıplar ve yüksek basınçlarla şekillendirilir. Pres aşamasında, otomobilin kaputu, kapıları, bagaj kapağı, çamurlukları gibi parçalar üretilir.

2- Kaynak Aşaması: Bu aşamada, pres aşamasında üretilen metal parçalar, robotlar ve makineler yardımıyla birleştirilir. Kaynak aşamasında, otomobilin iskeleti oluşturulur. Bu aşamada hataya yer verilmemelidir, çünkü en küçük bir hata otomobilin güvenliğini ve kalitesini etkileyebilir.

3- Boya Aşaması: Bu aşamada, otomobilin istenilen renge boyanması sağlanır. Boya aşamasında, otomobilin korozyona karşı korunması, ses yalıtımı sağlanması ve uzun ömürlü olması için de çeşitli kaplamalar yapılır.

4- Montaj Aşaması: Bu aşamada, otomobilin motoru, şanzımanı, fren sistemi, elektrik sistemi, iç döşeme, camlar, farlar gibi parçaları monte edilir. Montaj aşamasında, otomobilin çalışır hale gelmesi sağlanır.

5- Kalite Kontrol Aşaması: Bu aşamada, otomobilin tüm testlerden geçmesi sağlanır. Kalite kontrol aşamasında, otomobilin performansı, güvenliği, konforu ve işçiliği kontrol edilir. Testleri başarıyla geçen otomobiller satışa hazır hale gelir.

6- Lojistik Aşaması: Bu aşamada, otomobiller depolanır ve müşterilere ulaştırılmak üzere nakliye araçlarına yüklenir. Lojistik aşamasında, otomobillerin hasar görmemesi ve zamanında teslim edilmesi için gerekli önlemler alınır.

C++ Programlama Tarihçesi

C++ programlama tarihçesi, C++'ın nasıl ortaya çıktığını ve hangi amaçlarla geliştirildiğini anlatan bir konudur. C++'ın kökeni, C programlama diline dayanmaktadır. C, 1970’lerde Bell Laboratuvarları’nda Dennis Ritchie tarafından geliştirilen, düşük seviyeli, hızlı ve taşınabilir bir dildir. C, işletim sistemleri, derleyiciler ve donanım sürücüleri gibi sistem programlaması için yaygın olarak kullanılmıştır.

C++'ın yaratıcısı Bjarne Stroustrup ise, 1979 yılında Cambridge Üniversitesi’nde doktora öğrencisiyken, C dilini genişleterek nesne yönelimli programlama (OOP) özellikleri eklemeye başlamıştır. OOP, veri ve işlevleri bir arada tutan sınıflar adı verilen soyutlamalar kullanarak programlamayı kolaylaştıran ve düzenleyen bir paradigmadır. Stroustrup’un ilk olarak C With Classes (Sınıflarla C) adını verdiği bu dil, 1983 yılında C++ olarak yeniden adlandırılmıştır. C++ ismi, C dilindeki artırma operatörü olan ++ sembolünden gelmektedir.

C++, C dilinin sunduğu düşük seviyeli erişim ve performans avantajlarını korurken, aynı zamanda OOP’nin yanı sıra soyutlama, çok biçimlilik, kalıtım, şablonlar, istisna işleme ve STL gibi yüksek seviyeli özellikler de sunmaktadır. C++, genel amaçlı, çok paradigmalı ve yaygın olarak kullanılan bir dildir. Uygulama alanları arasında masaüstü uygulamaları, oyunlar, gömülü sistemler, web sunucuları, veritabanları ve yapay zeka gibi birçok alan bulunmaktadır.

BLOG GELİŞTİRME İPUÇLARI

Blogunuzun başarılı olması için birçok faktör önemlidir. Bunlardan bazılarını aşağıda sıralanmıştır:

1- Blogunuzun hedef kitlesini ve amacını belirleyin. Burada sizin için en önemli soru şu olmalıdır. Blogunuz kimler için yazılmıştır ve blogunuzdan ne elde etmek istersiniz? Bu sorulara cevap vermek, blogunuzun odaklanması ve tutarlı olması için yardımcı olacaktır.

2- Blogunuzun tasarımını ve kullanılabilirliğini optimize edin. Blogunuzun görsel olarak çekici, kolay gezinilebilir ve hızlı yüklenen bir web sitesi olması gerekir. Web sitenizin tasarımı, okuyucuların ilk izlenimini etkiler ve onları blogunuzda tutmaya yardımcı olur.

3- Blogunuz için kaliteli ve ilgi çekici içerikler oluşturun. Blogunuzun içeriği, okuyucuların blogunuza gelmesinin ve geri dönmesinin en önemli nedenidir. İçeriğinizin özgün, yararlı, eğlenceli ve okuyucularınızın ilgisini çekecek şekilde yazılmış olması gerekir.

4- Blogunuzu arama motorları için optimize edin. (Google, Bing, Yandex vb. önemli arama motorlarında webmaster kayıt olarak sayfalarınızın kayıtlarını oluşturmanızda fayda vardır.) Arama motoru optimizasyonu (SEO), blogunuzun arama sonuçlarında daha yüksek sıralamalarda görünmesine yardımcı olan bir dizi teknik ve stratejidir. SEO, blogunuza organik trafik çekmenize ve daha fazla okuyucuya ulaşmanıza olanak tanır.

5- Blogunuzu sosyal medya ve diğer platformlarda tanıtın. Blogunuzu sadece web sitenizde yayınlamak yeterli değildir. Blogunuzu sosyal medya hesaplarınızda, e-posta bültenlerinizde, konuk yazılarınızda ve diğer web sitelerinde de paylaşmalısınız. Bu şekilde, blogunuzu daha geniş bir kitleye duyurabilir ve potansiyel okuyucularla etkileşim kurabilirsiniz.

10 Temmuz 2023 Pazartesi

KESİCİLERİN ETİKET DEĞERLERİNDE NELER VARDIR?

Kesici etiketi üzerinde şu bilgiler yazılmalıdır:

İmalatçının adı,

Tip işareti ve seri numarası,

Standart numarası,

Üretim tarihi (ay ve yıl),

Anma gerilimi (kV),

Anma yıldırım darbe dayanım gerilimi (kV-tepe),

Anma frekansı (Hz),

Anma nominal akımı (A),

Anma kısa devre süresi (s),

Anma kısa devre kesme akımı (kA-etken),

Anma kısa devre kapama akımı (kA-tepe),

Sf6 gazı anma doldurma basıncı (bağıl) (bar) (SF6 gazlı kesicilerde)

Yardımcı devre gerilimleri (V)

Yay kurma motoru gerilimi
Açma bobini gerilimi
Kapama bobini gerilimi

Anma çalışma çevrimi,

Ağırlık,

Ortam sıcaklığı sınıfı.

SF6 OG HÜCRE KESİCİLERİN AVANTAJLARI ve DEZAVANTAJLARI

Avantajları

1- Kayıp faktörü yağa göre daha küçüktür.

2- Isı iletim katsayısının yüksek olması, alçak iyonizasyon nedeni ile ısıyı çok çabuk dağıtır ve arkın çabuk soğumasını sağlar.

3- SF6 gazı, metallerle tepkimeye girmez.

4- SF6 gazı, renksiz, kokusuz ve zehirsizdir.

5- Boyutu küçüktür.

6- Akım koparmada sorun teşkil etmez.

7- 10000 açma-kapamaya izin verir.

8- Anma akımında kesme sayısı genelde 10000 civarındadır.

9- Tekrar kapama yaptırılması mümkündür. Bu kesicilerde kaza riski çok düşüktür. Diğer bir avantajları ise işletmelerinin basit olmasıdır.

Dezavantajları

1- Gaz kaçağı ihtimali vardır. İyi izlenmesi gerekir.

2- Çevreye atık gaz yayılabilir. Kesicinin içinde yüksek sıcaklıklarda gerçekleşen reaksiyonlar neticesinde zehirli gazlar ortaya çıkar. (Ozonda seyrelme ve küresel ısınmaya sebep olan sera etkisi). Bu gazların hiçbir şekilde dışarıya çıkmamaları gerekmektedir. Bu gazların atmosfere salınmaları da doğamız için tehlike içerir. SF6 gazının az da olsa ozona zarar verdiği anlaşılınca Kyoto zirvesinde SF6 gazının kullanımına kısıtlamalar getirildi.

3- SF6 gazının sebep olduğu diğer bir problemse bu gazın düşük basınç ve sıcaklık seviyelerinde kolay sıvılaşmasıdır.

4- Bu kesicilerin fiyatları yüksektir. Bu önemli bir dezavantaj teşkil eder.

TRANSFORMATÖRLERDE SOĞUTMA SİSTEMİ

Bütün güç ve dağıtım transformatörleri sağlıklı bir çalışma soğutma ihtiyacı duyarlar. İyi bir soğutma sistemi transformatör kapasitesini % 25 arttırabilir. Transformatörlerde soğutma sistemi harflerle simgelen dirilmiştir ve transformatör plakasının üzerinde yazılıdır. Soğutma sembolü dört harften oluşur.

1- Birinci harf :Sargılarla direk temasta bulunan iç soğutma ortamını tanımlar:

O Yanma noktası 300 derecenin altında olan mineral yağ ya da sentetik yalıtkan sıvıları.

K Yanma noktası 300 derecenin üzerindeki sentetik yalıtkan sıvıları.

L Yanma noktası olmayan ya da yanıcı olmayan sıvı yalıtkanları anlatır.

2- Soğutma sembollerinden ikinci harf iç ortamdaki maddenin nasıl dolaşım yaptığını anlatır.

N Soğutma elemanları içinden doğal olarak akış.

F Soğutma elemanları içinden zorlamalı akış sargıların içinden ise doğal sirkülasyon.

D Soğutma elemanları içinden zorlamalı akış sargıların içine ise yönlendirilmeli sirkülasyon.

3- Üçüncü harf transformatörün dış soğutma ortamını tanımlar

A Hava

W Su

4- Dördüncü harf ise dış soğutma ortamının nasıl (çalıştığını ) sirküle edildiğini anlatır.

N Doğal konveksiyon

F Zorlamalı konveksiyon

Şu halde soğutma sistemi ONAN olan bir transformatörün iç soğutma sisteminin yağla ve doğal olarak yapıldığını yağın temas ettiği dış soğutma ortamının da hava olduğu bu ortamın da doğal temas yolu ile soğutmanın gerçekleştirildiğini söyleyebiliriz.

KESİCİ SEÇİMİNDE ANMA DEĞERLERİ NEDİR?

1- Anma Gerilimi

Kesicinin kullanılacağı şebekenin tam yük altındaki gerilim değeridir.

Fazlar arası etkin değer olarak verilir. TS EN 62271-100 :2004’ye göre 50Hz için gerilim kademeleri; 3, 6 – 7, 2 – 12 – 17, 5 – 24 – 36 kV olarak belirlenmiştir.

2- Anma Yalıtım Seviyesi

Anma şebeke frekansında; kesicinin toprağa göre, fazları ve açık kontakları arasındaki elektriksel zorlamalara karşı yalıtımını belirten darbe dayanma gerilimi değerleridir.

TS EN 62271-100 :2004’ye göre OG kademesinde kullanılan kesicilerin anma yalıtım seviyesiyle ilgili değerler verilmiştir.

3- Anma Frekansı

Kesicinin çalıştığı şebekenin anma frekansı olup Türkiye için 50Hz’dir.

4- Sürekli Anma Akımı

Bir kesicinin, bozulmadan sürekli olarak olarak içinden geçebilecek anma frekanslı akımın etkin değeridir.

TS EN 62271-100 :2004’ye göre bu değerler; 400-630- 800-1250-1600-2000-2500-3150-4000A olarak verilmiştir (Un ≤ 36kV).

5- Kısa Devre Anma Kesme Akımı

Bir kesicinin anma gerilim değerinde, içinde AC ve DC bileşenleri bulunan kontakların hasar görmeden kesebileceği ve kesici kutbunda arkın oluştuğu andaki arıza akımının etkin değeridir.

6- Anma Kısa Zaman Akımı ve Süresi

Bir kesicinin anma kısa zaman akımı, kesici kapalı iken, kısa devre anma kesme akımına eşit bir akımın geçirebildiği ve sıcaklık yükselmesinden hasar görmeden dayanabileceği süredeki akım değeridir. Bu sürenin standardı 1 sn.’dir.

7- Anma Kısa Devre Kapama Akımı

Arıza üzerine kapamada oluşan akımın tepe değeri, kapama işlemi sırasında, akımın oluştuğu anı izleyen geçici rejimde, kesicinin bir kutbundaki akımın ilk büyük yarı dalgasının tepe değeridir. Bu değer, kesici plakasında kA olarak ve tepe değeri olarak verilir.

8- Açma Süresi

Kesicinin gerilimsiz ve kapalı durumda iken, açma mekanizmasına verilen kumandanın alındığı andan, bütün kutuplarda ark kontaklarının ayrılmasına kadar geçen süredir.

9- Kesme Süresi

Bir kesicinin açma süresinin başlangıcı ile ark süresinin bitimi ve ortamın de iyonizasyon olması arasında geçen zaman olarak tanımlanır. Bu değerler, yapımcı firma tarafından verilir. OG’de açma ve kesme zamanları birbirine çok yakındır. Kesme akımı veya gücünün hesabında bu zaman değeri kullanılır.

10- Tekrar Kapalı Çalışma

Kullanılan kesici, bağlı olduğu şebekede istenilen bir tekrar kapama düzenine göre çalıştırılacaksa, üretici firmaya bildirilmelidir. Boşta hat anma kesme akımı: Hattın boşta açılmasında oluşan kapasitif akımlar, 72, 5kV ve daha yukarı anma gerilimleri için etkili olduğundan TS’ye göre 36kV ve daha alt gerilimli kesicilerde sorun yaratmaz.

11- Kısa Hat Arızaları

TS’ye göre anma gerilimi 52kV ve daha yüksek şebekeler için verildiğinden, OG şebekeleri için sorun yaratmaz. Boşta kablo anma kesme akımı: Kesicinin kullanıldığı şebeke, yaygın bir kablo sistemi ise veya şönt kondansatörlerin devresinde kullanılacaksa üretici firmaya bu özellik bildirilmelidir.

Örneğin, 24kV anma gerilimli şebekedeki bir kesici, en fazla 31, 5A’lik bir kapasitif akım değerini güvenilir bir şekilde kesmelidir.

12- Kesicinin Çalıştığı Ortam

Kesicinin çalışacağı ortam, seçilmesi için önemli bir etkendir. Kapalı yerde veya açık havada çalıştırılacağı belirtilmelidir.

AYIRICILARIN KULLANIM YERLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILMASI

1- Şalt Sahalarında : Üretilen elektrik enerjisinin toplandığı ve dağıtımının yapıldığı elektrik tesislerine şalt sahaları denir. Ayırıcılar, şalt sahalarında devre açma ve kapama işlemlerinde kesiciler ile birlikte kullanılır.

2- Hat ve Trafo Direklerinde : Enerji dağıtımının yapıldığı hatlarda ve direk tipi trafo postalarında devreyi açma kapama amacıyla ayırıcılar kullanılır.

3- OG Modüler Hücrelerinde : Enerjinin dağıtımı için çeşitli trafo merkezleri kullanılmaktadır. Bunlardan biri de bina tipi trafo merkezleridir. Bu merkezler bina şeklinde olabileceği gibi, modüler(kolayca monte edilebilen) hücreler şeklinde de olabilir. Ayırıcılar, bu tip trafo merkezlerinde devre açma ve kapama işlemlerinde kesiciler ile birlikte kullanılır.

4- Trafo Merkezlerinde : Enerji iletimi ve dağıtımında değişik tiplerde trafo merkezleri tesis edilmektedir. Bu trafo merkezlerinde devre açma ve kapama işlemlerinde kesiciler ile birlikte ayırıcılar da kullanılır.

AYIRICI AÇMA KAPAMA İŞLEM SIRASI

1- Ayırıcılar yük altında açma kapama işlemini yapamazlar. Bu yüzden bağlı oldukları kesicinin mutlaka açık olması gerekir,

2- Daha sonra kesicinin giriş ve çıkışındaki ayırıcılar açılır,

3- Ayırıcılar açıldıktan sonra, enerji devresinin minimum mesafede güvenli bir biçimde ayrıldığı kontrol edilir,

4- Ayırıcının güvenli ayırma mesafesinin, tesis edilen mekanik kumanda düzeni ile ilgili olacağı unutulmamalı, kumanda kolunun açık konuma gelmiş ve ayırıcı bıçaklarının güvenli mesafede uzaklaşmış olduğu gözle kontrol edilir,

5- Kapatılırken bu işlemin tersi olarak ilk önce ayırıcılar kapatılır,

6- Ayırıcı kapatıldığında, kontakların temas ettiğinden emin olunmalıdır,

7- Daha sonra kesici kapatılarak devreye enerji verilir,

8- Eğer kesici yoksa alıcıların yükü devreden çıkarılır, sonra ayırıcı açılır.

KISA ÖZET :

İlk önce kesici açılır,

Daha sonra kesicinin giriş ve çıkışındaki ayırıcılar açılır,

Kapatılırken ise bu işlemin tersi olarak ilk önce ayırıcılar kapatılır,

Daha sonra kesici kapatılarak devreye enerji verilir,

Eğer kesici yoksa alıcıların yükü devreden çıkarılır, sonra ayırıcı açılır,

Kesinlikle yük altında çalışılmamalıdır,

İş güvenliği tedbirleri dikkat edilmelidir.

AYIRICI ETİKET DEĞERLERİ ve ANLAMLARI

Ayırıcıların özeliklerini belirten değerler üzerindeki etiketlerde gösterilmiştir. Etikette belirtilen değerler ve anlamları şöyledir;

T : Trifaze

A : Ayırıcı

H : Harici

D : Dahili

S : Sigortalı

T : Topraklı 30 : Anma Gerilimi 30 kV

4 : Nominal Akımı 400A

6 : Nominal Akımı 630A

12 : Nominal Akımı 1250A

10 : Anma Gerilimi 10kV

15 : Anma Gerilimi 17, 5kV

45 : Anma Gerilimi 52kV

Örnek : TAD 12/45 etiketli bir ayırıcının özellikleri nelerdir?

Cevap : Trifaze, dahili ayırıcı, anma değerleri 1250A/52kV.

GÖREVLERİNE GÖRE AYIRICLAR

Görevlerine göre ayırıcılar, 6 gurupta incelenebilir. Bunlar ;

Hat Ayırıcısı

Bara Ayırıcısı

Toprak Ayırıcısı

Bypas Ayırıcısı

Transfer ayırıcısı

Bara Bölümleyici Ayırıcılar

1- Hat Ayırıcısı : Enerji nakil hatlarının girişinde veya çıkışında, kesici ile hat arasına bağlanan ayırıcılardır. Beraber kullanıldığı kesici açık iken açma kapama yapabilen ayırıcılardır.

2- Bara Ayırıcısı : İletim ve dağıtım hatlarının baralara girişinde ve çıkışında kesici ile bara arasına bağlanan ayırıcılardır.

3- Toprak Ayırıcısı : Enerjisi kesilmiş devre veya şebekelerin üzerinde kalan artık enerjiyi toprağa

aktarmaya yarayan ayırıcılardır.

4- Bypas Ayırıcısı : Tek bara sisteminde, kesiciye paralel bağlanan ve yük altında açma kapama

yapılabilen ayırıcılardır. Kesicinin arıza yaptığı veya bakıma alındığı durumlarda baraya enerji vermeye yarar.

5- Transfer Ayırıcısı : Çift bara sisteminde, ana bara ile transfer barayı (yedek bara) birleştirmeye yarayan ayırıcılardır. Ait olduğu kesici kapalı iken açma kapama yapılabilir.

6- Bara Bölümleyici Ayırıcılar : Aynı gerilimli baraların birleştirilmesinde veya ayrılmasında kullanılan ayırıcılardır.

TRANSFORMATÖR PARALEL BAĞLAMA ŞARTLARI NELERDİR?

1- Paralel bağlanacak trafoların boşta primer ve sekonder gerilimleri birbirine eşit olmalıdır.

2- Anma güçleri birbirine eşit ya da güçleri arasındaki oran 1/3’ten büyük olmamalıdır.

3- Paralel bağlanacak trafoların kısa devre gerilimleri (UK) birbirine eşit ya da aralarındaki fark %10’dan büyük olmamalıdır.

4- Paralel bağlanacak trafoların aynı polariteli uçları birbirine bağlanmalıdır.

5- Paralel bağlanacak trafoların bağlantı grupları uyumlu olmalıdır.

TOPRAKLAMA ÇEŞİTLERİNE GÖRE TANIMLAR

1- DolaysızTopraklama

Topraklama direncinden başka hiçbir direnç içermeyen topraklamadır.

2- Dolaylı Topraklama

Topraklama iletkeni üzerine ek olarak bağlanan omik, endüktif veya kapasitif dirençlerle yapılan topraklamadır.

3- Açık Topraklama

Topraklama iletkeni üzerine bir parafudur veya eklatör bağlanan topraklamadır.

TOPRAKLAMANIN AMAÇLARINA GÖRE TANIMLARI

1- Koruma Topraklaması

İnsanları tehlikeli dokunma gerilimlerine karşı korumak için, işletme akım devresinde bulunmayan iletken bir bölümün topraklanmasıdır.

2- İşletme Topraklaması

İşletme akım devresinin bir noktasının, cihazların ve tesislerin normal işletilmesi için topraklanmasıdır. Bu topraklama iki şekilde yapılabilir:

Dirençsiz (doğrudan doğruya) işletme topraklaması: Bu durumda, topraklama yolu üzerinde normal topraklama empedansından başka hiçbir direnç bulunmamaktadır.

Dirençli işletme topraklaması: Bu durumda, ek olarak omik, endüktif ya da kapasitif dirençler bulunmaktadır.

3- Fonksiyon Topraklaması

Bir iletişim tesisinin veya bir işletme elemanının istenen fonksiyonu yerine getirmesi amacıyla yapılan topraklamadır.

Fonksiyon topraklaması, toprağı dönüş iletkeni olarak kullanan iletişim cihazlarının işletme akımlarını da taşır.

Not: Bir iletişim tesisinin fonksiyon topraklaması, eskiden kullanılan iletişim tesisi işletme topraklaması ile aynıdır. Fonksiyon topraklaması deyimine, örneğin "yabancı gerilim bileşeni az olan topraklama" gibi adlandırmalar da dahildir.

4- Yıldırıma Karşı Topraklama

Yıldırım düşmesi durumunda, işletme gereği gerilim altında bulunan iletkenlere atlamaları (geri atlamalar) geniş ölçüde önlemek ve yıldırım akımını toprağa iletmek için, işletme akım devresine ilişkin olmayan iletken bölümlerin topraklanmasıdır.

TOPRAKLAMAYA İLİŞKİN TANIMLAR

1- Toprak

Elektrik potansiyelinin her noktada sıfır olduğu yeryüzünün madde ve yer olarak ifadesidir. Örnek: humuslu toprak, killi toprak, kumlu toprak, çamur, kayalık arazi.

2- Referans Toprağı (Nötr Toprak)

Topraklayıcıdan yeterince uzak bulunan ve topraklama tesisinin etki alanı dışında kalan yeryüzü bölümüdür. Bu bölümdeki herhangi iki nokta arasında, topraklama akımının neden olduğu gerilim ihmal edilecek kadar küçüktür

3- Topraklama İletkeni

Topraklanacak bir cihazı ya da tesis bölümünü, bir topraklayıcıya bağlayan toprağın dışında veya yalıtılmış olarak toprağın içinde döşenmiş bir iletkendir.

Nötr iletkeni veya ana iletken ile topraklayıcı arasındaki bağlantıya bir ayırma bağlantısı, bir ayırıcı ya da bir topraklama bobini veya direnç bağlanmışsa, bu durumda sadece topraklayıcı ile belirtilen cihazlara en yakın toprak tarafındaki bağlantı ucu arasındaki bağlantı, topraklama iletkenidir.

4- Topraklama Barası (Topraklama Birleştirme İletkeni)

Birden fazla topraklama iletkeninin bağlandığı bir topraklama barasıdır (iletkenidir).

ELEKTRİK TESİSLERİNDE AŞIRI GERİLİMLERE İLİŞKİN TANIMLAR

1- Aşırı Gerilim

Genellikle kısa süreli olarak iletkenler arasında ya da iletkenlerle toprak arasında oluşan, işletme geriliminin izin verilen en büyük sürekli değerini aşan fakat işletme frekansında olmayan bir gerilimdir.

2- İç Aşırı Gerilim

Toprak temasları, kısa devreler gibi istenilen ya da istenilmeyen bağlama olayları ya da rezonans etkileriyle oluşan bir aşırı gerilimdir.

3- Dış Aşırı Gerilim

Yıldırımlı havaların etkisiyle oluşan bir aşırı gerilimdir.

4- Başka Şebekelerin Etkisi ile Oluşan Aşırı Gerilim

Başka şebekelerin, sözü edilen şebekeye etkisi sonucunda oluşan gerilimdir.

KESİCİ HÜCRE ALÇAK GERİLİ BÖLMESİ ÖZELLİKLERİ

Kesicili hücre Alçak Gerilim Bölümünde aşağıda yer alan birimler bulunmaktadır. Bunlar ;

1- Alçak gerilim bölümü hücrenin üst ön bölümünde konumlandırılmış olmalıdır.

2- Bu bölüme ulaşım sistem gerilim altında olduğunda bile mümkün olmalıdır.

3- Koruma rölesi ve kontrol cihazları.

4- Kontrol anahtarları ve sinyal lambaları.

5- Terminaller, minyatür kesiciler, yardımcı röleler.

6- Akım ve gerilim test kutuları.

KESİCİ HÜCRE BARA BÖLMESİ ÖZELLİLERİ

Kesicili hücre Bara Bölmesi aşağıdaki birimleri içermektedir. Bunlar ;

1- İzole Ana baralar

2- Bara destek elemanları

3- Bara bölmesine ulaşım, hücrenin arkadan, üstten veya önden civata ile monte edilmiş metal plakayı sökmek suretiyle mümkün olabilmelidir.

4- Baralar yüksek iletkenlik katsayılı, yuvarlak veya dikdörtgen kesitli elektrolitik bakırdan imal edilmelidir.

5- Bakır baraların bağlantıları kalay kaplı alüminyum konnektörler vasıtasıyla yapılmalıdır.

6- Bara destekleri ise epoksi reçineden yapılmış olmalıdır.

7- Hücreler arasındaki güç bağlantıları bir bara seti ile yapılmalıdır.

KESİCİ HÜCRE KABLO BÖLMESİ ÖZELLİKLERİ

Kablo Bölmesi aşağıdaki birimleri yer almaktadır. Bunlar ;

1- OG kablo bağlantı baraları ve yardımcı bağlantı baraları,

2- Topraklama ayırıcısı,

3- Parafudr,

4- Nem önleyici ısıtıcı,

5- Akım transformatörler,

6- Sabit veya çıkarılabilir sigortalı gerilim transformatörleri

Kabloların panolara alttan burçlu/delikli kablo geçit levhaları vasıtasıyla girmesi sağlanmalı ve gerilim altındaki kısımlara erişilmesi böylece önlenmiş olacaktır.

KESİCİ HÜCRESİ KESİCİ BÖLMESİ ÖZELLİKLERİ

Bu bölme bir kapıyla korunmuş olmalı ve aşağıdaki birimleri içermektedir. Bunlar;

1- Gerek devre dışı konumda, gerek işletim konumunda ve gerekse test konumunda devre kesme veya anahtarlama birimi,

2- Devreye alma/devre kesme mekanizması birimleri,

3- Metal klape açma/kapama mekanizması,

4- Harici yardımcı devrelerle bağlantı için harting tipi erkek Ag konnektörü,

5- Kapasitif gerilim varlığı göstergesi (VPIS).

KESİCİ HÜCRE İÇ YAPISINDA NELER VARDIR?

Her bir hücrenin iç hacmi, birbirinden metal/izole perdelerle ayrılmış aşağıda adları yazılı bölümlere ayrılmış olarak imal edilmesi gerekmektedir. Bunlar ;

1- Bara bölümü (bütün hücrelerde)

2- Vakum kesici bölümü

Kesicili giriş/çıkış,

Kesicili trafo koruma hücrelerinde

3- Kablo bağlantı bölümü

Kesicili giriş/çıkış,

Kesicili trafo koruma hücrelerinde

4- Sigorta bölümü (çekmeceli gerilim transformatörü bölümünde)

5- Kumanda ve alçak gerilim bölümü (gerektiğinde koruma, kumanda, sinyal ve ölçü devreleri gibi yardımcı ekipmanların monte edileceği)

VAKUMLU KESİCİLERİN ÜSTÜNLÜKLERİ NELERDİ?

1- Mekanizmaları basittir,

2- Açma işlemi için ek teçhizat gerektirmez,

3- Kesme hücresi dışındaki teçhizatın bakım ve onarımı kolaydır,

4- Boyutları küçüktür,

5- Mekanik dayanımı yüksektir (30. 000 açma kapama),

6- Özellikle kapasitif devrelerin kesilmesinde daha uygundur,

7- Yanıcı ve patlayıcı ortamlarda rahatlıkla kullanılabilir.

OG HÜCRE RUTİN TESTİ NEDİR?

İmalatı tamamlanmış olan tüm hücrelere veya birlikte taşınmak üzere birleştirilmiş hücre gruplarına imalatçı tarafından uygulanacak rutin testler aşağıdadır:

1- Ana devrede şebeke frekanslı gerilim deneyleri(70 kV, 1 dakika).

2- Yardımcı devrelerde şebeke frekanslı gerilim deneyleri.

3- Primer ve sekonder akım enjeksiyonu ile koruma rölelerinin fonksiyon testleri ve açma.

4- Karakteristiklerinin denetlenmesi.

5- DC izolasyon testleri-ana baralar arası, ana bara-toprak arası (5 kV DC, 1 dakika).

6- Akım trafolarının çevirme oranlarının, doyma karakteristiklerinin tesbit edilmesi.

7- Sekonder yük testlerinin yapılması.

8- Mekanik çalışma deneyleri.

9- Ana devrenin direncinin ölçülmesi.

10- Yardımcı elektrik cihazların deneyleri.

11- Bağlantıların uygunluğunun deneyleri.

12- Elle ve gözle muayene.

13- Boya kalınlığının ölçülmesi.

OG HÜCRE TİP TESTİ NEDİR?

Komple hücre üzerinde uygulanacak tip testleri aşağıda belirtilmiştir:

1- İzolasyon Testleri:

Yıldırım Darbe Dayanımı Testi.

Şebeke Frekanslı Gerilim Testi.

2- Sıcaklık Artışı ve Direnç Ölçüm Testi.

3- Anma Kısa Süreli Dayanım Akım ve Anma Kısa Süreli Tepe Değeri Akımı (Ana Devrede ve Topraklama Devresinde).

4- Anahtarlama Cihazı Pano İçerisindeyken Kısa Devre Kapama ve Açma Kapasitelerinin Doğrulanması.

5- Pano içerisinde kullanılan anahtarlama ve hareketli kısımların mekanik olarak çalışmasının doğrulanması.

6- IP Koruma Sınıflarının Doğrulanması.

7- İç Ark Dayanım Testi.

VAKUMLU-SF6 METAL CLAD HÜCRE STANDARTLARI

Hücre imalatında kullanılacak tüm malzeme ve imalat TSE 5248 EN 60298, IEC62271-200 veya uluslararası standart ve normlarına, işletme güvenliği yönünden ise bu konuda yürürlükte olan kanun ve yönetmeliklere uygun olmalıdır.

1- IEC 62271-1 : Yüksek gerilim panolarıyla ilgili maddeler

2- IEC 62271-200 : Yüksek gerilim metal muhafazalı pano

3- IEC 62271-100 : Yüksek gerilim alternatif akım devre kesicileri

4- IEC 62271-102 : Alternatif akım ayırıcıları ve topraklama ayırıcıları

5- IEC 60529 : Koruma sınıfı (IP)

6- IEC 60282 : Yüksek gerilim sigortaları

7- IEC 61243-5 : Gerilim varlığı göstergesi

8- IEC 61869-2 : Akım transformatörleri

9- IEC 60044-8 : Elektronik akım transformatörleri

10- IEC 61869-3 : Gerilim transformatörleri

11- IEC 60255 : Ölçme rölesi ve koruma ünitesi

12- IEC 60801 : Kontrol-izleme

SF6 GAZLI KESİCİLERİN ÜSTÜNLÜKLERİ

1- Dielektrik dayanım gerilimi, aynı basınçtaki havaya göre üç kat değerdedir,

2- Kayıp faktörü çok küçüktür,

3- Isı iletim kat sayısının yüksek olması, alçak iyonizasyon nedeni ile ısıyı çok çabuk dağıtır ve arkın çok çabuk soğumasını sağlar,

4- Devre kesilirken oluşabilecek tutuşmaları ve buna bağlı aşırı gerilimleri önler,

5- SF6 gazı metallerle kimyasal tepkimeye girmez,

6- SF6 gazı renksiz, kokusuz ve zehirsizdir,

7- Yüksek ark ısısı sonucunda kimyasal olarak ayrışan gaz, tekrar eski haline döndüğü için uzun süre ilave edilmeden kullanılabilir,

8- Onarımı, bakımı kolay ve masrafı azdır,

9- Sahada yalıtım testi için özel cihaz gerektirmez,

10- Boyutu küçüktür,

11- Mekanik dayanımı yüksektir (10. 000 açma kapama).

NOT-1 : Dielektrik Dayanımı ( Dielectric Strength ) : Elektriksel delinme meydana gelmeyecek şekilde bir materyalin dayanabileceği maksimum elektrik gerilimi farkı. Genellikle birim milimetre kalınlık başına volt değeri olarak belirtilir.

NOT-2 : Dielektrik kayıp faktörü: Mikrodalga absorblamayı ölçen parametre kayıp faktörüdür. Giren mikrodalga enerjinin malzeme içinde ısı olarak tüketilmesiyle kaybolma miktarını verir.

KESİCİ ÜRETİM STANDARTLARI NELERDİR?

Kesicilerin üretimi ulusal ve uluslararası belirli standartlara göre yapılmaktadır. Bu standartlar;

TSE (Türk Standartları Enstitüsü),

EN (Europen Norm–Avrupa Normu),

VDE (Verband Deutscher Elektrotechniker–Alman Elektroteknik Birliği),

IEC (International Elektrotechnical Commission–Uluslararası Elektroteknik Komisyonu)

Kuvvetli Akım Tesisleri yönetmeliğidir.

1- TS EN 62271-100 : Yüksek Gerilim Kesici Standartları (Yüksek gerilim anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni - bölüm 100: Yüksek gerilim alternatif akım kesicileri bu standart değişmiş olup yerine TS 3039 :2004; TS 2686 :1977; TS 2687 :1977; TS 2688 :1977; TS 2689 :1977; TS 2690 :1977; TS 2691 :1977; geçmiştir. Standarttın kapsamı : Bu standard, sistem gerilimi 1000 V’tan büyük ve çalışma frekansı 50 Hz ve 60 Hz olan, bina dışı veya bina içi tesislerde kullanılması için tasarımlanan a.a. kesicileri kapsar.)

2- TS-ISO 9001, 9002, 9003 : Kalite Güvencesi Standartları ( Kalite yönetimi ve kalite güvencesi standardları-Bölüm 2: Ts en ıso 9001,ts en ıso 9002 ve ts en ıso 9003 standardları için genel uygulama kılavuzu bu standart değişmiş olup yerine TS EN ISO 9000 :2004;)

3- IEC 56 (1987) : Alternatif Akım Yüksek Gerilim Kesicileri (Gerilimleri 1000 V'un üzerinde olan sistemlerde 60 Hz'e (dahil) kadar olan frekanslarda dahili veya harici kurulum ve işletim için tasarlanmış AC devre kesiciler için geçerlidir. Yalnızca üç fazlı sistemlerde ve tek tek fazlı sistemlerde kullanım için kutuplu devre kesiciler. Tek fazlı sistemlerde kullanılan iki kutuplu devre kesiciler, üretici ve kullanıcı arasındaki anlaşmaya tabidir. Ayrıca devre kesicilerin çalıştırma cihazları ve yardımcı ekipmanları için de geçerlidir. Bununla birlikte, bağımlı manüel çalıştırma için bir kapatma mekanizmasına sahip devre kesiciler, anma kısa devre yapma akımı belirlenemediğinden ve güvenlik hususları nedeniyle bağımlı manüel çalıştırma sakıncalı olabileceğinden, kapsam dahilinde değildir. Elektrikli çekiş ekipmanının hareket ettirici güç ünitelerinde kullanılması amaçlanan devre kesicileri veya seri kapasitörler içeren havai hatlarda kullanılan devre kesicileri kapsamaz. IEC 60056-1'i 60056-6'ya değiştirir.)

4- TS 2686 : Genel Kurallar ve Tanımlar ( Alternatif akım yüksek gerilim kesicileri - Bölüm 1: Genel kurallar ve tanımlar bu standart değiştirilmiş olup yerine TS EN 62271-100 :2004; gelmiştir. Standarttın kapsamı : Bu standard, yalnız üç fazlı şebekelerde kullanılan üç kutuplu kesiciler ile bir fazlı şebekelerde kullanılan bir kutuplu kesicileri kapsar.)

5- TS 2687 : Anma değerleri ( Alternatif akım yüksek gerilim kesicileri bölüm 2-Anma değerleri bu standart değiştirilmiş olup yerine TS EN 62271-100 :2004; gelmiştir. Standarttın kapsamı : Bu standard, A.A. Yüksek Gerilim Kesicilerinin anma değerlerini kapsar.)

6- TS 2688 : Tasarım ve Yapım İlişkileri ( Alternatif akım yüksek gerilim kesicileri - Bölüm 3: Tasarım ve yapım ilkeleri bu standart değiştirilmiş olup yerine TS EN 62271-100 :2004; gelmiştir. Standarttın kapsamı : Bu standard, alternatif akım yüksek gerilim kesicilerini kapsar.)

7- TS 2689 : Deneyler ( Alternatif akım yüksek gerilim kesicileri bölüm 4: Deneyler bu standart değiştirilmiş olup yerine TS EN 62271-100 :2004; gelmiştir. Standarttın kapsamı : Bu standard, alternatif akım yüksek gerilim kesicileri ile çalıştırma düzenlerinin ve yardımcı donatımlarının karekteristiklerinin denetlenmesi amacıyla yapılan deneyleri kapsar.)

8- TS 2690 : Kesici Seçim Esasları ( Alternatif akım yüksek gerilim kesicileri - Bölüm 5: Kesici seçim esasları bu standart değiştirilmiş olup yerine TS EN 62271-100 :2004; gelmiştir. Standarttın kapsamı : Bu standard, alternatif akım yüksek gerilim kesicilerinin karakteristiklerinin seçiminde gözönünde bulundurulması gereken esasları kapsar.)

9- TS 2691 : Taşıma, Montaj, Bakım Kuralları ve Şartname, Teklif ve Siparişlerde Verilmesi Gereken Bilgiler. ( Alternatif akım yüksek gerilim kesicileri - Bölüm 6: Taşıma, montaj, bakım kuralları ve şartname, teklif ve siparişlerde verilmesi gereken bilgiler bu standart değiştirilmiş olup yerine TS EN 62271-100 :2004; gelmiştir. Standarttın kapsamı : Bu standard, A.A. yüksek gerilim kesicilerinin taşıma, montaj ve bakım kurallarını kapsar.)

10- TS 3039 : Alternatif Akım Yüksek Gerilim Kesicileri (Genel Koşullar İçin) ( Alternatif akım yüksek gerilim kesicileri (genel kullanım için) bu standart değiştirilmiş olup yerine TS EN 62271-100 :2004; gelmiştir. Standarttın kapsamı : Bu standard, anma gerilimi 1000 V veya daha yüksek, anma frekansı 60 Hz veya daha küçük olan ve bina içi veya bina dışı tesislerde genel kullanım için öngörülen alternatif akım yüksek gerilim kesicilerini kapsar.)

11- TS 3008-3009-3010/IEC60 : Yüksek Gerilim Deney Yöntemleri

12- IEC 71 : Yalıtım Koordinasyonu

13- TS 855 : Yalıtım Koordinasyonu ( Yalıtım koordinasyonu- Bölüm 1: Tarifler, prensipler ve kurallar bu standart değiştirilmiş olup yerine TS 8800 :1991; gelmiştir. Standarttın kapsamı : Bu standard, en yüksek donanım gerilimi 1 kV'un üzerinde bulunan üç fazlı a.a. sistemlerini kapsar.)

14- IEC 267 : Kesicinin Faz Uyumsuzluğunda Açmasıyla ilgili Deneylerde Kullanılacak Kılavuz

15- IEC 376 : Yeni SF6 Gazının Kabulü ve Şartnamesi

16- TS 3438/IEC 480 : Elektrik Ekipmanından Alınan SF6 Gazının Kontrolü için Kılavuz ( Elektrik cihazlarındaki sülfürhekzaflorürün (sf6) muayene kılavuzu bu standart değiştirilmiş olup yerine TS EN 60480 :2006; gelmiştir. Standarttın kapsamı : Bu standardın genel bir kılavuz olarak hazırlandığı ve belirli tipte cihazlar içindeki SF6 da izin verilen en büyük yabancı madde seviyesinin ve muayene periyodunun önceden belirlenmesi gerektiği göz önüne alınmalıdır.)

17- IEC 694 : Yüksek Gerilim Şalt Cihazı ve Kumanda Cihazı Standartları için Ortak Hükümler

18- IEC/17A (CO)156-1982 Değişiklik: IEC 56'da Yüksek Gerilim Alternatif Akım Kesicilerin Kapasitif Akımda Açma ve Kapaması